گوشه کرشمه
کرشمه نام یک گوشه در ردیف موسیقی ایرانی است که مد مخصوص به خود ندارد و در تمام دستگاهها قابل اجراست. گوشهٔ کرشمه به جهت وزن خاصی که دارد، شناخته میشود.
نام گوشهٔ «کرشمه» به معنای غمزه، یا اشاره با چشم و ابرو است. فرصت شیرازی در بحور الالحان از گوشهای به نام کرشمه فقط در دستگاههای چهارگاه، سهگاه و شور نام بردهاست؛ اما او از کرشمه به عنوان یک «نغمه» که به تمام دستگاهها میتواند برود نیز یاد کردهاست و نوشته که این گوشه حالتی شبیه به رِنگ دارد و وزن آن «تنن تنن تن تن تن» است. در ردیف میرزاعبدالله به روایت داریوش طلایی، گوشهٔ کرشمه در دستگاههای شور، ماهور، سهگاه، چهارگاه، و نوا ذکر شدهاست و همچنین برخی دستگاهها بیش از یک گوشهٔ کرشمه دارند (مثلاً دستگاه ماهور یک گوشهٔ دیگر به نام کرشمهٔ راک نیز دارد). هرمز فرهت برای توصیف گوشههای بسیار کوچکی که در دستگاههای مختلف به کار میروند از اصطلاح «تکه» استفاده میکند؛ وی کرشمه را یک تکه میداند؛ وی نمونههایی از «تکهٔ کرشمه» در دستگاههای شور، سهگاه، چهارگاه، نوا، همایون، و در گوشه عراق دستگاه راستپنجگاه، و نیز در آوازهای بیات ترک و بیات اصفهان، و گوشههای حصار سهگاه و مغلوب چهارگاه ارائه کردهاست. در ردیف میرزاعبدالله به روایت نورعلی برومند همچنین از گوشههایی با نام «کرشمه با مویه» در سهگاه و چهارگاه، و «کرشمهٔ راک» در ماهور اسم برده شدهاست.کرشمه تنها گوشهای نیست که ماهیت مدال ندارد و در دستگاههای مختلف قابل اجراست؛ گوشههای نغمه، حزین، بستهنگار، مثنوی و ساقینامه نیز از این ویژگی برخوردار هستند.
.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.