قسمت نود و نهم / معرفی دستگاه همایون (آلبوم چاووش هشت)
همراهان گرامی در قسمت نود و نهم پادکست چهارگاه ما به شما بخش شوشتری آلبوم “چاووش هشت” را معرفی میکنیم. در بخش قبلی به معرفی آواز شوشتری پرداخته بودیم.
کانون فرهنگی و هنری “چاووش” پس از استعفای دستهجمعی موسیقیدانان سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران از جمله گروه شیدا با حمایت هوشنگ ابتهاج پس از واقعه ۱۷ شهریور سال ۱۳۵۷ شکل گرفت. کانون چاووش شامل “گروه شیدا” به سرپرستی و آهنگ سازی محمدرضا لطفی و “گروه عارف” با آهنگ سازانی مانند حسین علیزاده و پرویز مشکاتیان و هوشنگ کامکار بود و محمدرضا شجریان و شهرام ناظری نیز خوانندگان شاخص این گروه ها بودند.
کانون “چاووش” نقش بسزایی در تحولات موسیقی بعد از خود ایفا کردند. جمعا دوازده آلبوم در این کانون تولید شد که ده آلبوم آن بصورت رسمی منتشر شد. انگیزه بسیار بالا و حس و حال خوب، چه در ساخت و تنظیم قطعات موسیقی و چه در اجرای آن در کنار همدلی و تمرین مستمر اعضای گروه در این آلبوم ها نمایان است. در سالهای ابتدایی بعدا از انقلاب، متاسفانه بدلیل سیاست های نادرست مسئولان فرهنگی هنری و نگاه قهرآمیز آنان به موسیقی در آن دوران، کلیه فعالیت های موسیقی متوقف شد و کانون چاووش نیز منحل شد.
آلبوم “چاووش هشت” در دو بخش منتشر شده که ما بخش “شوشتری” این آلبوم را با آهنگسازی استاد محمدرضا لطفی و با همکاری گروه شیدا با آواز استاد شهرام ناظری به شما تقدیم می کنیم. این آلبوم در تابستان سال ۱۳۵۹ ضبط شده است.
در این اثر ما بصورت کم سابقه ای یک قطعه طولانی ساخته استاد محمدرضا لطفی در حدود ۱۷ دقیقه می شنویم که جناب شهرام ناظری روی این قطعه گوشه های شوشتری و بیداد از دستگاه همایون را به زیبایی اجرا میکند بر روی مثنوی “بانگ نی” اثر هوشنگ ابتهاج با این مطلع:
باز شوق یوسفم دامن گرفت – پیر ما را بوی پیراهن گرفت – ای دریغا نازک آرای تنش – بوی خون می آید از پیراهنش
و در آخر تصنیف پر احساس “کاروان شهید” اجرا می شود ساخته استاد محمدرضا لطفی و با شعری از محمد ذکایی که خود استاد ناظری گفته است که در حین اجرای این تصنیف تحت تاثیر یکی از دوستانش که به تازگی شهید شده بوده قرار داشته است. هر سخن کاز دل برآید، لاجرم بر دل نشیند.