همراهان گرامی پادکست چهارگاه در این قسمت و در ادامه معرفی دستگاه همایون بعنوان آخرین نمونه، آلبوم همایون مثنوی را به شما تقدیم می‌کنیم.

شروع آلبوم همایون مثنوی

بعد از انقلاب سال ۵۷ کلیه فعالیت های موسیقی تا اواسط دهه شصت خورشیدی تعطیل شد. در این دوران استاد محمدرضا شجریان بصورت خودجوش، به تحقیق و پژوهش در موسیقی ایرانی و آواز و بخصوص مرکب خوانی پرداخت و از آنجا که کنسرت موسیقی و انتشار آلبوم ممنوع شده بود، ایشان با حضور در مجالس خصوصی در کنار استادان پیشکسوت و همچنین نوازندگان هم دوره خود، ساز و آواز های بسیار زیبایی را اجرا و ضبط کردند که بعضی از این اجراها سالهای بعد بصورت رسمی منتشر شدند.
در اغلب این اجراها استاد شجریان در واقع نتیجه پژوهش خود در اجرای متفاوت آواز بخصوص اجرای مرکب خوانی را ارائه می کرده که از آنهایی که بصورت رسمی منتشر شده می توان به آلبوم های سر عشق، نوا مرکب خوانی، بیداد، آستان جانان و همایون مثنوی اشاره کرد. آلبوم همایون مثنوی در سال ۱۳۶۳ بصورت خصوصی بهمراه سنتور استاد منصور صارمی ضبط شده و در سال ۱۳۷۴ بصورت رسمی منتشر شده است.

اجزای مختلف آلبوم همایون مثنوی

در این آلبوم استاد شجریان بر روی غزلی زیبا از عراقی در دو بیت اول درآمد همایون را اجرا میکند :
بود آیا که خرامان ز درم بازآیی – گره از کار فرو بسته ما بگشایی – نظری کن که بجان آمدم از دلتنگی – گذری کن که خیالی شدم از تنهایی

و بعد گوشه چکاوک بر روی این بیت اجرا می شود:
گفته بودی که بیایم چو بجان آیی تو – من بجان آمدم اینک تو چرا می نایی
و در ادامه بعد از اجرای گوشه های بیات راجع و عشاق با تحریر وارد دستگاه شور می شود و سه بیت بعدی در گوشه های درآمد و رضوی از دستگاه شور اجرا می شود و با تحریر به دستگاه همایون باز میگردد.

در ادامه آلبوم همایون مثنوی بر روی غزلی دیگر از عراقی، چند گوشه از آواز افشاری اجرا می شود و دوباره به دستگاه همایون باز میگردد و گوشه های درآمد و بیداد و بختیاری و نی داوود اجرا می شود و از آنجا وارد آواز دشتی می شود و گوشه دیلمان اجرا می شود و نهایتا دوباره با تحریر به دستگاه همایون باز میگردد که ما بدلیل محدودیت زمانی این قسمت را پخش نکردیم.

در قسمت اخر این ساز و آواز بر روی شعری از ملامحسن فیض کاشانی مثنوی همایون اجرا می شود با این مطلع:
یک نظر مستانه کردی عاقبت – عقل را دیوانه کردی عاقبت

در انتهای این قسمت از پادکست، رنگ همایون از ساخته های استاد علی اکبر خان شهنازی را با سه تار صابر نظرگاهی و تمبک ابوالحسن کارگشا به شما تقدیم میکنیم.

اپیزود کامل را از طریق شنوتو یا کانال های پادگیر مثل اپل پاد، کست باکس و … بشنوید.